Genel olarak futbol psikolojisi nedir?

Futbol psikolojisi psikolojik faktörlerin futbol dinamiklerini nasıl etkilediğini, bu etkilerin olası sonuçlarını ve psikolojik faktörlerin futbol üzerindeki yıkıcı etkilerinin nasıl önlenebileceğini araştırır. Futbol dinamikleri derken futbolcular, teknik kadro, taraftarlar, maç sonuçları, hakemler gibi çok geniş bir alandan bahsediyorum. Bir futbol karşılaşmasına çıkmadan önce teknik direktörü ile tartışmış bir futbolcu bu ruh hali ile sahaya çıktığında nasıl top oynar? Bir futbolcu bile bile neden faul yapar? Taraftarlar etik olarak doğru davranmamış bir futbolcuyu neden omuzlarında gezdirir? Günlük hayatında son derece naif ve mütevazı insanlar stadyuma taraftar olarak girdiğinde nasıl bir anda değişir? Bu gibi soruların cevapları futbol psikolojisinin alanına girer.

Futbol ve şiddet neden birlikte anılır?

Ne yazık ki geçmişten bugüne futbol insanların günlük hayatlarında ortaya çıkartmadıkları birçok duygunun patlama ortamı olarak kullanılıyor.  Bu duygulardan bir tanesi, hatta en göze batanı öfke duygusu. Evde eşine, iş yerinde patronuna öfkelenip bunu sakince ifade edemeyen birisi bunu futbol ile ifade ediyor. Aynı zamanda bazı taraftarlar futbol esnasında belirli yıkıcı davranışlar gösteriyorlar. Bu davranışlardan etkilenen insanları fark ederek kendi davranışları ile diğer insanları “kontrol” edebildikleri için haz alıyorlar. Mesela, bazı maçlardan sonra statlar taraftara kapatılıyor, bu durum gerilimi ateşleyen bireylere haz veriyor, istediklerini alıyorlar.

Futboldaki bu şiddete dâhil olmamak mümkün müdür?

Türk toplumu olarak geçmişten bugüne futbolun etkisine son derece açığız. Futbol, Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde ve Kurtuluş Savaşı başlarında ortaya çıkmış. İstanbul işgal kuvvetlerinin denetimindeyken kendisini sıkışmış ve aşağılanmış hisseden halkımız futbol ile biraz olsun rahatlama duygusu yaşamış. Gazetelerde işgal kuvvetlerinin takımlarının karşısında aldığımız galibiyetler “Türk’ün zaferi” olarak verilmiş. Atalarımızın futbola karşı hissettiği yoğun duygular (coşku, var olma, değerli hissetme) gibi nesilden nesle aktarılarak bizlere ulaşmış. Biz de aynı duyguları hissediyoruz. Dolayısıyla futbol ve birçok milli duygumuz iç içe geçtiği için etkilerinden kurtulmak güç… Ancak biz bu yoğun duygularımızı futbolda yıkıcılık yerine yapıcılık için kullanabiliriz.

Genel olarak spordaki şiddeti azaltmak için neler yapılmalı, hangi yöntemler uygulanmalıdır?

Öncelikle taraftarlar futbolcuları örnek alıyor, onlarla özdeşim kuruyor. Dolayısıyla sporda şiddeti azaltmak için futbolu fairplay oynayacak bir duruma gelmemiz gerekiyor. Futbolcularımızın futbol oynarken kendi bireysel sorunlarından arınmış olmaları, hem takım içi hem de takımlar arası güçlü ve sağlıklı iletişimin kurulması gerekiyor. Bunun için belki de futbol kulüpleri psikoloji biliminden yararlanabilirler. Bunun dışında futbolda şiddet içeren eylemler olduğu zaman, cezanın bütün taraftara değil, eylemi işleyen bireylere kesilmesi gerekiyor..